CO POWINIEN WIEDZIEĆ PRACODAWCA ZATRUDNIAJĄCY MŁODOCIANEGO W CELU NAUKI ZAWODU
Każdy pracodawca przyjmujący absolwenta szkoły podstawowej na naukę zawodu powinien posiadać odpowiednie uprawnienia do szkolenia tj.:
– dyplom mistrzowski, przygotowanie pedagogiczne (kurs 80- godzinny w tym 10 godzin praktyki metodycznej)- (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu, poz. 391) oraz:
1) tytuł zawodowy w zawodzie, którego będzie nauczać, lub w zawodzie pokrewnym do zawodu, którego będzie nauczać, i co najmniej trzyletni staż pracy w zawodzie, którego będzie nauczać, oraz:
- a) świadectwo ukończenia technikum, branżowej szkoły II stopnia, technikum uzupełniającego lub szkoły równorzędnej lub
- b) świadectwo ukończenia szkoły policealnej lub dyplom ukończenia szkoły pomaturalnej lub policealnej, lub
2) tytuł robotnika wykwalifikowanego lub równorzędny w zawodzie, którego będzie nauczać,
i co najmniej czteroletni staż pracy w zawodzie, którego będzie nauczać, oraz:
- a) świadectwo ukończenia liceum ogólnokształcącego, liceum zawodowego, liceum technicznego, liceum profilowanego, uzupełniającego liceum ogólnokształcącego lub
- b) świadectwo ukończenia technikum, branżowej szkoły II stopnia i technikum uzupełniającego, kształcących w innym zawodzie niż ten, którego będzie nauczać, lub
- c) świadectwo ukończenia średniego studium zawodowego, lub
3) dyplom ukończenia studiów:
- a) na kierunku odpowiednim dla zawodu, którego będzie nauczać, oraz co najmniej dwuletni staż pracy w zawodzie, którego będzie nauczać, lub
- b) na innym kierunku niż odpowiedni dla zawodu, którego będzie nauczać, oraz co najmniej czteroletni staż pracy w zawodzie, którego będzie nauczać, lub
4) tytuł zawodowy w zawodzie, którego będzie nauczać, lub w zawodzie pokrewnym do zawodu, którego będzie nauczać, i co najmniej sześcioletni staż pracy w zawodzie, którego będzie nauczać, oraz świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej lub branżowej szkoły I stopnia, lub
5) tytuł mistrza w zawodzie, którego będzie nauczać, lub w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, którego będzie nauczać.
Na wstępie pracodawca kieruje ucznia na badania profilaktyczne do Poradni Medycyny Pracy. Najważniejszym dokumentem dla pracodawcy i młodocianego jest UMOWA O PRACĘ w celu nauki zawodu. Umowa zawiera nazwę zawodu, czas trwania nauki zawodu, wysokość wynagrodzenia oraz prawa i obowiązki stron. Wynika z niej również, że młodociany ma obowiązek dokształcania teoretycznego w wybranej szkole lub formie pozaszkolnej (kurs).
Dokumenty potrzebne do sporządzenia umowy:
| Rzemieślnik lub osoba upoważniona | Młodociany |
|---|---|
| 1. aktualny wpis do ewidencji działalności gospodarczej 2. dokument potwierdzający kwalifikacje zawodowe 3. dokument potwierdzający przygotowanie pedagogiczne 4. dokument potwierdzający znajomość przepisów i zasad BHP 5. oświadczenie, iż zakład spełnia warunki do zatrudnienia młodocianych oraz dysponuje wystarczającą liczbą stanowisk adekwatną do liczby zatrudnionych (opinia BHP) | 1. świadectwo ukończenia szkoły podstawowej 2. aktualne oświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w określonym zawodzie 3. oświadczenie odnośnie wyboru formy dokształcania teoretycznego 4. numer PESEL 5. zdjęcie legitymacyjne 6. orzeczenie kwalifikacyjne z poradni psychologiczno-pedagogicznej – w przypadku posiadania |
Kodeks pracy nie przewiduje okresu próbnego przed podpisaniem umowy.
Przed przystąpieniem do pracy pracodawca zobowiązany jest:
– przeszkolić młodocianego w zakresie BHP (szkolenia dokonuje uprawniona osoba)
– zgłosić młodocianego do ZUS-u
– zgłosić fakt szkolenia młodocianego do OHP (w celu uzyskania refundacji wynagrodzenia), oraz podpisanie porozumienia
– wystąpić do ZUS-u o wydanie książeczki ubezpieczeniowej
DOKUMENTACJA
Pracodawca musi posiadać następującą dokumentację:
– umowę o pracę
– program praktycznej nauki zawodu
– wykaz pracowników młodocianych
– kartę osobistą pracownika młodocianego
– listę obecności
– rejestr zwolnień lekarskich
– rejestr wydanej odzieży roboczej
– listę płac
– okresowe badania lekarskie
– zaświadczenie o przeszkoleniu bhp i pp (podpisane przez ucznia i szkolącego)
– dzienniczek nauki zawodu
Podstawowe zasady BHP przy zatrudnianiu pracowników młodocianych:
– pracowników młodocianych nie wolno zatrudniać nocą
– pracowników młodocianych nie wolno zatrudniać poza podstawowymi godzinami pracy
– w widocznym miejscu powinna być umieszczona instrukcja obsługi maszyn i urządzeń oraz wykaz prac i stanowisk zakazanych dla ucznia
– uczeń otrzymuje odzież roboczą oraz posiłek regeneracyjny
– uczeń nie może pracować bez nadzoru opiekuna
Czas Pracy młodocianego
– do ukończenia 16 roku życia młodociany pracuje 6 godzin na dobę
– po ukończeniu 16 roku życia młodociany pracuje 8 godzin na dobę
Urlopy pracownika młodocianego
| I rok nauki | Po przepracowaniu pół roku młodocianemu przysługuje 12 dni urlopu (zaleca się udzielenie w/w urlopu w czasie ferii zimowych), po pierwszym roku pracy, młodocianemu przysługuje 26 dni urlopu RAZEM 38 dni |
| II rok nauki | Młodocianemu przysługuje 26 dni urlopu Jeśli młodociany ukończył 18 lat – 20 dni urlopu |
| III rok nauki | Młodocianemu przysługuje 20 dni urlopu Młodociany ma prawo ubiegać się o urlop bezpłatny ( ale nie więcej niż 2 miesiące łącznie z urlopem wypoczynkowym |
ROZWIĄZNIE UMOWY O PRACĘ
Rozwiązanie umowy następuje za 2-tygodniowym wypowiedzeniem gdy:
– młodociany nie wypełnia obowiązku szkolnego
– młodociany w rażący sposób narusza dyscyplinę pracy
– orzeczenie lekarskie wskazuje, że młodociany nie może wykonywać danego zawodu
– jeśli zakład ogranicza lub likwiduje działalność
W przypadku rozwiązania umowy należy zawiadomić rodziców ucznia, szkołę, Cech Rzemiosł Różnych i Przedsiębiorczości oraz OHP
DOFINANSOWANIE
Od stycznia 2004 r. pracodawcy, którzy zawarli z młodocianymi pracownikami umowy w celu przygotowania zawodowego mogą korzystać z prawa dofinansowania kosztów kształcenia – art. 122 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. prawo oświatowe (Dz. U. 2017 poz. 59 z późn. zmianami). Dofinansowanie mogą uzyskać ci pracodawcy, którzy spełnili warunki określone w ww. ustawie i przepisach dotyczących zatrudniania młodocianych pracowników w celu przygotowania zawodowego.
Jak wynika z art. 122 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. prawo oświatowe, decyzję o przyznaniu dofinansowania – w trybie decyzji administracyjnej – podejmuje wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce zamieszkiwania pracownika młodocianego.
Wysokość kwoty dofinansowania kosztów kształcenia jednego młodocianego pracownika wynosi:
1) w przypadku nauki zawodu – do 8081 zł przy okresie kształcenia wynoszącym 36 miesięcy; jeżeli okres kształcenia jest krótszy niż 36 miesięcy, kwotę dofinansowania wypłaca się w wysokości proporcjonalnej do okresu kształcenia;
2) w przypadku przyuczenia do wykonywania określonej pracy – do 254 zł za każdy pełny miesiąc kształcenia.
2a. W przypadku nauki zawodu prowadzonej w zawodach wskazanych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w prognozie, o której mowa w art. 46b ust. 1, wysokość kwoty dofinansowania kosztów kształcenia jednego młodocianego pracownika, o której mowa w ust. 2 pkt 1, wynosi do 10 000 zł.
Na podstawie art. 191 § 3 i art. 195 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz. U. Nr 60, poz. 278, z późn. zm.) wprowadza się w § 6 zapis mówiący, iż nauka zawodu trwa nie dłużej niż 36 miesięcy, z zastrzeżeniem § 12, który przewiduje możliwość przedłużenia lub skrócenia okresu nauki.
ART. 122 Ustawy prawo oświatowe (Dz. U. 2017 poz. 59 z późn. zmianami).
Art. 122. 1. Pracodawcom, którzy zawarli z młodocianymi pracownikami umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, przysługuje dofinansowanie kosztów kształcenia, jeżeli:
1) pracodawca lub osoba prowadząca zakład w imieniu pracodawcy albo osoba zatrudniona u pracodawcy posiada kwalifikacje wymagane do prowadzenia przygotowania zawodowego młodocianych określone w przepisach w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania;
2) młodociany pracownik ukończył naukę zawodu i zdał:
- a) w przypadku młodocianego zatrudnionego w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy będącego rzemieślnikiem – egzamin czeladniczy zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie 3 ust. 4 ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle,
- b) w przypadku młodocianego zatrudnionego w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy niebędącego rzemieślnikiem – egzamin zawodowy;
3) młodociany pracownik ukończył przyuczenie do wykonywania określonej pracy i zdał egzamin, zgodnie z przepisami, o których mowa w pkt 1.
- Wysokość kwoty dofinansowania kosztów kształcenia jednego młodocianego pracownika wynosi:
1) w przypadku nauki zawodu – do 8081 zł przy okresie kształcenia wynoszącym 36 miesięcy; jeżeli okres kształcenia jest krótszy niż 36 miesięcy, kwotę dofinansowania wypłaca się w wysokości proporcjonalnej do okresu kształcenia;
2) w przypadku przyuczenia do wykonywania określonej pracy – do 254 zł za każdy pełny miesiąc kształcenia.
2a. W przypadku nauki zawodu prowadzonej w zawodach wskazanych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w prognozie, o której mowa w art. 46b ust. 1, wysokość kwoty dofinansowania kosztów kształcenia jednego młodocianego pracownika, o której mowa w ust. 2 pkt 1, wynosi do 10 000 zł.
- Kwoty dofinansowania określone w ust. 2 i 2a podlegają waloryzacji wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli ten wskaźnik w roku kalendarzowym poprzedzającym rok, w którym następuje wypłata dofinansowania, wynosi co najmniej 105%.
- Wskaźnik, o którym mowa w ust. 3, Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
- Jeżeli umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego została rozwiązana z przyczyn niezależnych od pracodawcy, a młodociany pracownik podjął naukę zawodu na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego u innego pracodawcy – przysługującą kwotę dofinansowania dzieli się między wszystkich pracodawców, proporcjonalnie do liczby miesięcy prowadzonej przez nich nauki zawodu. Dofinansowanie nie przysługuje temu pracodawcy, z którym umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego została rozwiązana z winy pracodawcy.
- Dofinansowanie przyznaje wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce zamieszkania młodocianego pracownika, w drodze decyzji, po stwierdzeniu spełnienia warunków określonych w ust. 1.
- Dofinansowanie jest przyznawane na wniosek pracodawcy złożony w terminie 3 miesięcy od dnia zdania przez młodocianego pracownika egzaminu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 i 3.
Do wniosku należy dołączyć:
1) kopie dokumentów potwierdzających spełnienie warunku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1;
2) kopię umowy o pracę z młodocianym pracownikiem zawartej w celu przygotowania zawodowego;
3) kopię odpowiednio dyplomu, certyfikatu lub świadectwa, potwierdzającego zdanie egzaminu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, albo zaświadczenie potwierdzające zdanie tego egzaminu.
- Dofinansowanie kosztów kształcenia młodocianych pracowników jest finansowane ze środków Funduszu Pracy.
- Środki, o których mowa w ust. 8, są przekazywane na wyodrębniony rachunek bankowy urzędu wojewódzkiego.
- Wojewoda otrzymane środki na dofinansowanie kosztów kształcenia młodocianych pracowników przekazuje na wyodrębniony rachunek bankowy gminy.
- Dofinansowanie, o którym mowa w ust. 1, udzielane podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą w rozumieniu art. 2 pkt 17 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 708), stanowi pomoc de minimis udzielaną zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 352 z 24.12.2013, s. 1) lub rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym (Dz. Urz. UE L 352 z 24.12.2013, s. 9).
REFUNDACJA
W sprawie refundowania ze środków Funduszu Pracy wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom obowiązuje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2014 r., poz. 869 z późn. zmianami.
- Wnioski o refundację przedsiębiorcy mogą składać do 15 listopada każdego roku w przypadku, gdy zatrudniają młodocianych dokształcających się w formach szkolnych. Wniosek o zawarcie umowy dotyczący młodocianych, którzy nie dokształcają się w formach szkolnych, może być składany w siedzibie centrum edukacji od 1 do 20 dnia każdego miesiąca.
- By skorzystać z refundacji wynagrodzeń i składek ZUS, pracodawca musi spisać z młodocianym umowę na czas nieokreślony oraz złożyć deklarację zatrudnienia na podstawie umowy o pracę przez okres co najmniej 6 miesięcy po zakończeniu przygotowania zawodowego każdego młodocianego.
- Pracodawca składa wniosek o zawarcie umowy do centrum edukacji i pracy młodzieży, zwanego dalej „centrum edukacji”, właściwego ze względu na miejsce odbywania przez młodocianego przygotowania zawodowego, bezpośrednio albo za pośrednictwem organizacji zrzeszającej pracodawców.
- Do wniosku o zawarcie umowy dołącza się:
– kopię umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego zawartej na czas nieokreślony przez pracodawcę z młodocianym;
– oryginały lub kopie poświadczone za zgodność z oryginałem dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań zawodowych i pedagogicznych osób prowadzących przygotowanie zawodowe młodocianych;
– zaświadczenia lub oświadczenie o pomocy de minimis, w zakresie, o którym mowa w art. 37 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404, z późn. zm. 4);
– informacje określone w przepisach wydanych na podstawie art. 37 ust. 2a ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.